BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ

30 Aralık 2006 Tarihli ve 26392 Sayılı Resmî Gazete

Sanayi ve Ticaret Bakanlığından :

BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ
(87/404/AT)

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, kişilerin, evcil hayvanların ve eşyaların
güvenliğini sağlamak üzere seri olarak üretilen, basit basınçlı kapların uyması gereken
asgari şartların belirlenmesi, sınıflandırılması, tasarımı, imali, montajı, dağıtımı, piyasaya
arzı, hizmete sunulması, kullanımı, muayene ve belgelendirme işlemleri ile ilgili usul ve
esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik; yakma amacı dışında kullanılan ve iç basıncı 0,5
bar’dan daha yüksek olan ancak azami çalışma basıncı 30 bar’ı geçmeyen, içine hava veya
azot gazı konulmak üzere seri olarak üretilen ve ateşe maruz kalmayan, kaynaklı basit
basınçlı kapları kapsar.
(2) Bu Yönetmelik ayrıca;
a) Basınç altında kabın direncine katkıda bulunan parçalar ve donanımlar, alaşımsız
çelikten veya alaşımsız alüminyumdan veya yaşlandıkça sertleşmeyen alüminyum
alaşımından yapılmış olan,
b) Kap ya dışa doğru bombeleşerek kapatılmış, dairesel kesitli ve/veya düz uçları
silindirik olan kısımla aynı eksen etrafında dönen veya iki bombeli ucu aynı eksen
etrafında dönen bir silindirik bölümden oluşan,
c) Kabın azami çalışma basıncı 30 bar’dan fazla ve bu basınç ile kabın kapasitesi
(PS ile V’nin çarpımı) 10.000 bar × litreden fazla olmayan,
ç) Asgari çalışma sıcaklığı –50°C’den düşük; azami çalışma sıcaklığı ise çelik için
300°C’den, alüminyum veya alüminyum alaşımlı kaplar için 100°C’den fazla olmayan,
kapları kapsar.
(3) Bu Yönetmelik, arıza durumunda radyoaktif yayılıma neden olabilecek nükleer
amaçlar için kullanılmak üzere tasarımlanmış basınçlı kapları, gemi ve uçakların içine ve
dışına yerleştirilen veya bunların çalıştırılması için tasarımlanan basınçlı kapları ve yangın
söndürücüleri kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 8/1/1985 tarihli ve 3143 sayılı Sanayi ve Ticaret
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı
Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık : Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
b) Basit basınçlı kap : Bu Yönetmelik kapsamında tasarımlanıp üretilen ve bundan
sonra “kap” olarak ifade edilecek olan kapları,
c) Komisyon : Avrupa Birliği Komisyonunu,
2
ç) Müsteşarlık : Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Tasarım ve Üretim, Piyasaya Arz, Standartlar,
Bildirimler, Uygunsuzluklar ve Önlemler
Hizmete sunulma
MADDE 5 - (1), Bu Yönetmeliğin 2 nci maddesinde belirtilen kapların piyasaya
arz edilebilmesi için, gereği gibi tesis ve muhafaza edildiği ve amacına uygun olarak
kullanıldığı takdirde kişilerin, evcil hayvanların ve eşyaların güvenliğini tehlikeye
sokmamalarını sağlayacak bütün gerekli önlemler ilgililerce alınmalıdır.
(2) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak değişikliğe uğratılmamış kapları
kullanan işçilerin güvenliğine ilişkin diğer düzenleme hükümleri saklıdır.
Tasarım ve üretim
MADDE 6 - (1) PS ile V’nin çarpımının 50 bar × litreden fazla olması durumunda,
kaplar bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK-I)’de belirtilen temel emniyet gereklerini
sağlamalıdır.
(2) PS ile V’nin çarpımının 50 bar × litre veya daha az olması durumunda, kaplar
Türkiye’deki veya Avrupa Birliği üyesi bir ülkedeki geçerli mühendislik uygulamalarına
uygun olarak imal edilmeli ve bu Yönetmeliğin 19 uncu maddesinde belirtilen CE
uygunluk işareti hariç olmak üzere, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK–II)’nin 1 inci
maddesinin (b) bendinde belirtilen işareti taşımalıdır.
Piyasaya arz
MADDE 7- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uyan kapların piyasaya arzı ve
hizmete sunulması engellenmez.
Standartlar
MADDE 8 – (1) CE uygunluk işaretini taşıyan kapların üçüncü bölümde belirtilen
uygunluk değerlendirme işlemleri de dahil olmak üzere, bu Yönetmeliğin bütün
hükümlerine uygun olduğu kabul edilir. Uyumlaştırılmış Avrupa standartlarını
uyumlaştıran ulusal standartlara uyan kapların, bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde
belirtilen temel gereklere uygun olduğu kabul edilir.
(2) İmalatçının, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen standartlara hiç ya da
kısmen uymaması veya söz konusu kaplarla ilgili her hangi bir teknik düzenleme veya
standardın bulunmaması halinde; örnek kaba AT tip inceleme belgesinin verilmesininin
ardından CE uygunluk işaretinin de verilmesi ile, kabın bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde
belirtilen temel güvenlik gereklerine uygun olduğu kabul edilir.
(3) Şayet kaplar, CE uygunluk işaretinin zorunlu tutulduğu başka Yönetmeliklerin
de kapsamında ise, söz konusu kaplar bu yönetmeliklerin gereklerine de uymak
zorundadır.
(4) Ancak yukarıda sözü edilen yönetmeliklerden biri veya birkaçında geçiş süreci
öngörülmüşse ve imalatçıya uyacağı yönetmeliği seçme serbestisi tanınıyor ise, CE
uygunluk işareti yalnızca imalatçının uyduğu yönetmelik koşullarına uygunluğu
gösterecektir. Bu durumda, kap hangi yönetmeliğe uygun olarak imal edilmiş ise bunlarla
ilgili ayrıntılı bilgiler ve Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayımlanan ilgili numaralar
yönetmeliğin öngördüğü ve kapların yanında verilen uyarı ve talimatlarda yer alır.
3
Bildirimler
MADDE 9 - (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasında
belirtilen uyumlaştırılmış standartların, 6 ncı maddede yer alan temel gerekleri tam olarak
sağlayamadığını tespit ederse, sebeplerini belirterek konuyu Komisyonun 98/34/EC sayılı
direktifine göre oluşturulan komiteye Müsteşarlık aracılığıyla bildirir.
Uygunsuzluklar ve önlemler
MADDE 10 – (1) Bakanlık, CE uygunluk işaretini taşıyan ve amaca uygun olarak
kullanılan kapların insanlar, evcil hayvanlar ve eşyaların emniyeti için tehlike
oluşturduğunu tespit ettiği taktirde; bu kapları piyasadan çekmek veya piyasaya
sunulmalarını yasaklamak veya kısıtlamak için kanunlarla verilen yetkilerini kullanarak
gerekli tedbirleri alır.
(2) Aşağıdaki hususlarla ilgili uygunsuzlukların görülmesi halinde Bakanlık, aldığı
tedbirleri ve uygunsuzluğa ilişkin aldığı gerekçeli kararını Müsteşarlık aracılığı ile
Komisyona bildirir ve gelişmeler ile ilgili bilgileri muhafaza eder.
a) Kabın bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen
standartları karşılamadığı durumlarda, 6 ncı maddede belirtilen gerekleri sağlamasında
eksiklik bulunması.
b) Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinde belirtilen standartların yanlış uygulanması.
c) Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen standartların
yetersiz olması.
(3) Kabın bu Yönetmeliğe ve diğer ilgili mevzuata göre gerekli ölçütleri
karşılamadığı halde CE uygunluk işareti taşıması durumunda, Bakanlık işareti iliştirenlerle
ilgili gerekli işlemi yapar ve Müsteşarlık aracılığı ile Komisyonu ve üye ülkeleri
bilgilendirir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uygunluk Değerlendirme İşlemleri ve Üretimde Uygunsuzluğa İlişkin Hükümler
Belgelendirme işlemleri
MADDE 11 - (1) PS ile V’nin çarpımının 50 bar × litreden fazla olduğu
durumlarda basınçlı kabın üretimine başlamadan önce;
a) Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen uyumlaştırılmış
standartlara uygun olarak imalatçı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisinin seçimine
bağlı olarak,
1) Bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinde belirtilen onaylanmış kuruluşa bilgi verme
ve bu kuruluştan tasarımı ve bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK-II)’nin 3 üncü
maddesinde belirtilen üretim programının incelenmesinden sonra, programın yeterli
olduğunu onaylayan bir uygunluk belgesi alma,
2) Kabın bir prototipini bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde belirtilen AT Tip
İncelemesine sunma,
işlemlerinden birini yapar.
b) Kabın bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen
uyumlaştırılmış standartlara hiç ya da kısmen uymaması durumunda, imalatçı veya
Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde belirtilen AT
tip incelemesi için onaylanmış kuruluşa bir örnek kap gönderir.
(2) Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen uyumlaştırılmış
standartlara veya onaylanmış örnek kaba göre imal edilen kaplar, piyasaya sunulmadan
önce;
4
a) PS ile V’nin çarpımının 3000 bar × litreden fazla olduğu durumlarda, bu
Yönetmeliğin 14 üncü maddesinde belirtilen AT doğrulamasına,
b) PS ile V’nin çarpımının 3000 bar × litreden az, 50 bar × litreden fazla olduğu
durumlarda, imalatçının seçimine bağlı olarak;
1) Bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde düzenlenen AT uygunluk beyanı,
2) Bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesinde belirtilen AT doğrulaması,
işlemlerinden birine tâbi olacaktır.
(3) Bu maddede belirtilen belgelendirme işlemleri ile ilgili kayıtlar ve yazışmalar,
Türkçe veya onaylanmış kuruluşun kabul ettiği bir dilde yapılır.
Bildirimler
MADDE 12 - (1) Bakanlık; bu Yönetmeliğin 11 inci maddede belirtilen gereklerin
yerine getirilmesi için, onaylanmış kuruluşların hangi özel görevler için onaylandığını,
onaylanmış kuruluşa Komisyon tarafından önceden hangi kimlik kayıt numarasının
verildiğinin Resmi Gazete’de yayımlanmasını sağlar ve durumu Müsteşarlık aracılığıyla
Komisyona ve Avrupa Birliği üyesi ülkelere bildirir.
(2) Bu kuruluşlar tayin edilirken Bakanlık tarafından dikkate alınacak asgari
ölçütler bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK-III)’te belirtilmiştir.
(3) Onaylanmış kuruluşların Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK-III)’te belirtilen
ölçütleri sağlayamadığının tespit edilmesi halinde, onay Bakanlıkça geri alınır ve durum
Müsteşarlık aracılığıyla Komisyona ve Avrupa Birliği üyesi ülkelere bildirilir.
AT tip incelemesi
MADDE 13 - (1) AT tip incelemesi, bir örnek kabın bu yönetmelik hükümlerine
uygunluğunun tespiti ve belgelendirilmesine ilişkin onaylanmış kuruluşça yapılan işlemdir.
(2) AT tip incelemesi için başvuru, imalatçı veya Türkiye’de yerleşik yetkili
temsilcisi tarafından, bir kap partisini temsil eden bir örnek kap ile ilgili olarak tek bir
onaylanmış kuruluşa aşağıdaki bilgi ve belgelerle yapılacaktır.
a) İmalatçının veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisinin adı, adresi ve kapların
imal yeri.
b) Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK–II)’nin 3 üncü maddesinde açıklanan
tasarım ve üretim programı ve örnek kap.
(3) Onaylanmış kuruluş AT tip incelemesini yaparken aşağıdaki işlemleri
gerçekleştirir.
a) Uygunluğun kontrolü amacıyla tasarım ve üretim programının incelenmesi ve
örnek kabın muayenesi.
b) Kabın tasarım ve üretim programına uygun olarak üretilip üretilmediğinin ve
kap için tasarımlanan çalışma şartları altında emniyetle kullanılıp kullanılmayacağının
kontrolü.
c) Kabın kendisi ile ilgili temel gereklere uygunluğunun kontrolü amacıyla gerekliş
muayene ve testlerin yapılması.
(4) Örnek kabın, bu Yönetmelikte düzenlenen şartları karşılaması halinde,
onaylanmış kuruluş bir AT tip inceleme belgesi düzenleyerek başvuru sahibine verir. Bu
belgede, yapılan muayenenin sonucu ile kabın tâbi olabileceği diğer şartlar belirtilir ve
onaylanmış örnek kabın tanımlanması için gerekli tanım ve çizimler bulunur. Bakanlık,
Komisyon ve diğer ilgililerin gerekçeli talepleri halinde, üretim programı ile yapılan
muayene ve testlerle ilgili raporların suretini istek sahiplerine verir.
(5) Onaylanmış kuruluş tarafından AT tip inceleme belgesi başvurusunun reddine
veya söz konusu belgenin iptaline karar verilmesi halinde, Bakanlık bu kararı gerekçeleri
ile birlikte Komisyona iletilmek üzere Müsteşarlığa bildirir.
5
AT doğrulaması
MADDE 14 - (1) AT doğrulaması; bu maddenin üçüncü fıkrası uyarınca muayene
edilen kapların, AT tip inceleme belgesinde tanımlanan tipe veya kabın tasarım ve üretim
programının bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK-II)’nin 3 üncü maddesinde belirtilen
yönteme uygun olduğunu imalatçının veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcinin, kap için
bir uygunluk belgesi düzenlendikten sonra beyan ve garanti ettiği işlemdir.
(2) İmalatçı, kapların AT tip inceleme belgesinde tanımlanan tipe ya da bu
Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK–II)’nin 3 üncü maddesinde belirtilen tasarım ve üretim
programına uygunluğunu sağlamak üzere, üretim sürecinde gerekli tedbirleri alır. İmalatçı
veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilci her kaba CE uygunluk işaretini iliştirir ve
uygunluk beyanı hazırlar.
(3) Kapların bu Yönetmeliğe uygunluğunun sağlanması için, onaylanmış kuruluş,
imalatçı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi aşağıdaki işlemleri yapar.
a) İmalatçı kapları tek tip partiler halinde onaylanmış kuruluşa sunar ve üretim
sürecinde her partinin tek tip olmasını sağlayacak önlemleri alır.
b) Bu partiler; 13 üncü maddede belirtilen AT tip inceleme belgesi veya onaylanan
tipe uygun üretilmemiş ise, partilere bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK–II)’nin 3 üncü
maddesinde belirtilen tasarım ve üretim programının birer nüshası eklenir. Bu durumda
onaylanmış kuruluş AT doğrulamasından önce, uygunluğu belgelendirmek için programı
inceler.
c) Partinin incelemesinde onaylanmış kuruluş kapların tasarım ve üretim
programlarına göre üretilip üretilmediğini kontrol eder; partideki her bir kabın
sağlamlığının kontrolü amacıyla kabın tasarım basıncının 1.5 katına eşit bir Ph basıncında
bir hidrostatik ya da pnömatik test uygular. Pnömatik test, ilgili mevzuatla düzenlenmiş
test güvenlik yöntemlerine göre yapılır. Ayrıca, onaylanmış kuruluş, kaynak kalitesini
incelemek için imalatçının seçimine göre, üretimi temsil edecek biçimde hazırlanmış bir
test parçası üzerinde ya da parti içindeki bir kaptan alınan örnek üzerinde kontroller yapar.
Deneyler uzunlamasına kaynak dikişleri üzerinde gerçekleştirilir. Fakat, uzunlamasına ya
da çevresel kaynaklar için farklı kaynak teknikleri kullanıldığında, testler çevresel
kaynaklar üzerinde tekrar edilir. Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK-I)’in 2 nci
maddesinin birinci bendinin ikinci alt bendinde belirtilen kapların, (EK-I)’in aynı
maddesindeki gereklere uygunluklarının kontrolü için, onaylanmış kuruluş her bir partiden
rast gele alınan beş kap üzerinde hidrostatik test yapar.
ç) Onaylanmış kuruluş, testleri geçen partilerdeki her kaba, imalatçı tarafından
tanıtım numarasının iliştirilmesini sağlar ve uygulanan kontrollerle ilgili bir yazılı
uygunluk belgesi düzenler. Hidrostatik test ya da pnömatik testten başarılı olarak geçen
partideki bütün kaplar pazara arz edilebilir. Partinin testleri geçememesi durumunda
onaylanmış kuruluş ya da Bakanlık bu partinin pazara sunulmasını önlemek için gerekli
önlemleri alır. Bir imalatçıya ait partilerin sıkça reddedilmesi durumunda, onaylanmış
kuruluş imalatçıya ait istatistiksel doğrulamayı durdurur. İmalatçı, onaylanmış kuruluşun
sorumluluğu altında olmak üzere, üretim sürecinde ürünlerine onaylanmış kuruluşun
kimlik kayıt numarasını iliştirebilir.
d) İmalatçı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi, bu maddenin üçüncü
fıkrasının (ç) bendinde belirtilen onaylanmış kuruluşların uygunluk sertifikalarını, yetkili
kurum ve kuruluşlar tarafından talep edilmeleri durumunda ibraz etmek zorundadır.
6
AT uygunluk beyanı
MADDE 15 - (1) Bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesinde yer alan yükümlülükleri
yerine getiren bir imalatçı, Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK-II)’nin 3 üncü maddesinde
belirtilen tasarım ve üretim programına veya bir onaylanmış örnek kaba uygunluğu beyan
ettiği kaplara, 19 uncu madde uyarınca CE uygunluk işaretini iliştirir.
(2) AT uygunluk beyanı ile imalatçı, PS ile V’nin çarpımının 200 bar × litreden
fazla olduğu durumlarda, AT gözetimine tâbi tutulur.
(3) AT gözetiminin amacı, imalatçının bu Yönetmeliğin 17 nci maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan yükümlülüklerini, 16 ncı maddenin ikinci fıkrasında düzenlendiği
şekilde tam olarak yerine getirmesini sağlamaktır. Gözetim, kapların onaylanmış bir örnek
kaba uygun olarak imal edilmiş olması halinde, 13 üncü maddede belirtilen AT Tip
inceleme belgesini veren onaylanmış kuruluş tarafından; diğer hallerde ise 11 inci
maddenin birinci fıkrasına uygun olarak tasarım ve üretim programının gönderildiği
onaylanmış kuruluş tarafından yapılır.
AT uygunluk beyanı işlemleri
MADDE 16 - (1) İmalatçı, bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde belirtilen yöntemi
kullanması halinde üretime başlamadan önce, kapların 8 inci maddenin birinci fıkrasında
belirtilen standartlara veya onaylanmış örnek kaba uygunluğunu sağlamak için
kullanılacak önceden belirlenmiş sistematik önlemleri ve üretim işlemlerini açıklayan bir
belgeyi, AT tip inceleme belgesini veya uygunluk belgesini veren onaylanmış kuruluşa
gönderir. Bu belgede aşağıda belirtilen bilgiler bulunur.
a) Kapların yapısına uygun üretim usulleri ve kontrollerinin açıklaması.
b) Üretim esnasında yapılacak olan uygunluk muayenesi ve testleri ile bunların
yapılış sıklığını açıklayan bir inceleme belgesi.
c) Üretilen her kap üzerinde, yukarıda belirtilen inceleme dokümanına uygun
olarak muayene ve testler ile hidrostatik testin veya bu Yönetmelik çerçevesinde yapılan
tasarım basıncının 1.5 katına eşdeğer bir test basıncının uygulanacağı pnömatik testin, bu
muayeneler ile testlerin üretim personelinden bağımsız olan kalifiye personel
sorumluluğunda yapılacağına ve bir rapor halinde bildirileceğine dair taahhütname.
ç) Üretim ve depolama yerlerinin adresleri ve üretimin başlama tarihi.
(2) PS ile V’nin çarpımının 200 bar × litreden fazla olması durumunda imalatçılar,
AT gözetiminden sorumlu kuruluşun, muayene maksadı ile belirtilen imalat ve depolama
yerlerine girerek numune kapları seçmesine ve almasına izin vermek, tasarım ve imalât
programını, inceleme raporunu, AT tip inceleme belgesini veya varsa uygunluk belgesini,
yapılan muayene ve testlere ait bir raporu ve istenecek diğer tüm bilgi ve belgeleri vermek,
zorundadır.
Üretimde uygunsuzluk
MADDE 17 – (1) AT tip inceleme belgesini veya uygunluk belgesini veren
onaylanmış kuruluş, üretimin başlayacağı tarihten önce, kapların onaylı bir örnek kaba
göre üretilmediği durumlarda, kapların uygunluğunu tasdik etmek amacıyla, bu
Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin birinci fıkrasında belirtilen belge ile bu Yönetmeliğin
ekinde yer alan (EK-II)’nin 3 üncü maddesinde belirtilen tasarım ve imalat programına
göre işlem yapar.
(2) PS ile V’nin çarpımının 200 bar × litreden fazla olması durumunda, onaylanmış
kuruluş üretim esnasında;
a) İmalatçının seri olarak imal ettiği kapların, 16 ncı maddenin birinci fıkrası
gereğince fiilen kontrol edilmesini sağlama,
7
b) Kapların üretildiği veya depolandığı yerlerden muayene amacıyla rast gele
numuneler alma,
işlemlerini yapar.
(3) Onaylanmış kuruluş inceleme raporunun bir nüshasını Bakanlığa ve talep
edilmesi halinde diğer onaylanmış kuruluşlara göndermek zorundadır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
CE Uygunluk İşareti ve Cezai Hükümler
CE uygunluk işaretinin usulsüz kullanımı
MADDE 18 – (1) Bakanlık tarafından CE uygunluk işaretinin usulsüz olarak
kullanıldığının tespit edilmesi halinde; imalatçı veya Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcisi
CE uygunluk işareti ile ilgili hükümleri dikkate alarak, ürününün uygun hale getirilmesini
ve bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesi uygulanmadan ihlalin sona erdirilmesini
sağlamalıdır.
(2) Uygunsuzluğun devam etmesi durumunda, Bakanlık bu Yönetmeliğin 10 uncu
maddesi uyarınca kanunların verdiği yetkiler çerçevesinde, söz konusu ürünün pazara
arzını sınırlamak, yasaklamak ya da pazardan toplatmak için tüm önlemleri alır.
CE uygunluk işaretinin verilmesi
MADDE 19- (1) CE uygunluk işareti ve bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EKII)’
nin 1 inci maddesinde belirtilen ibareler; kaba kolayca görülebilecek, okunabilecek ve
silinmeyecek şekilde basılır ya da herhangi bir şekilde çıkarılamayacak durumda kaba
tutturulmuş bir veri plakasına iliştirilir.
(2) CE uygunluk işareti bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK-II)’de örneği
gösterilen şekilde “CE” harflerinden oluşur. CE uygunluk işaretinden sonra AT
doğrulaması ve AT gözetiminden sorumlu onaylanmış kuruluşun 12 nci maddede belirtilen
kimlik kayıt numarası yazılır.
(3) Kapların üzerine, CE uygunluk işaretinin anlamı ve yazı şekli bakımından
üçüncü kişileri yanıltıcı işaretler konulması yasaktır. CE uygunluk işaretinin görünebilirliği
ve okunabilirliğini engellemediği sürece kapların ya da veri plakasının üzerine diğer
işaretler yerleştirilebilir.
Cezai hükümler
MADDE 20- (1) Bu Yönetmeliğe aykırı hareket edenlere 29/6/2001 tarihli ve 4703
sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
hükümleri uygulanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Kararların bildirimi
MADDE 21 - (1) Bir kabın piyasaya arzına ve/veya hizmete sunulmasına
kısıtlamalar getiren Bakanlıkça bu Yönetmelik gereğince alınmış herhangi bir kararın
dayandığı kesin gerekçeler belirtilir. Bu kararlar gecikmeksizin Müsteşarlık aracılığı ile
Komisyona ve ilgili tarafa karara karşı başvurulabilecek yasal yollar ve süreler de
belirtilmek koşuluyla bildirilir.
8
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 22 - (1) 31/3/2002 tarihli ve 24712 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği (87/404/AT) yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten
kaldırılan Yönetmeliğe diğer düzenlemelerde yapılan atıflar, bu Yönetmeliğe yapılmış
sayılır.
Yürürlük
MADDE 23 - (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 24 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.
9
EK-I
BASINÇLI KAPLAR İÇİN TEMEL EMNİYET KURALLARI
1. MALZEME:
Malzeme, basınçlı kabın kullanım amacı doğrultusunda, Madde 1.1 ila Madde 1.4’e
uygun olarak seçilmelidir.
1.1. Basınca maruz kalan parçalar :
Basınca maruz kalan parçaların imali için kullanılan ve Madde 1’de belirtilen malzeme
aşağıda belirtilen özelliklerde olmalıdır:
- Kaynak yapılabilmeli,
- Asgari çalışma sıcaklığındaki kopmanın parça parça veya kırılgan tip kırılmaya yol
açmaması için şekil verilebilir süneklikte ve toklukta olmalı,
- Yaşlanmadan olumsuz şekilde etkilenmemelidir.
Çelik kaplar için, malzeme ayrıca Madde 1.1.1.’de belirtilen özellikleri ve alüminyum veya
alaşımlı alüminyum kaplar için ise Madde 1.1.2.’de belirtilen özellikleri sağlamalıdır.
Malzemenin imalatçısı tarafından Ek II’de belirtilen şekilde hazırlanan bir muayene kartı
malzeme ile birlikte bulunmalıdır.
1.1.1. Çelik kaplar :
Alaşımsız vasıflı çeliklerde aşağıda belirtilen özellikler aranmalıdır.
a) Durgun dökülmüş olmalı ve normalleştirme işleminden geçirildikten sonra veya buna
eşdeğer bir durumda temin edilmelidir.
b) Her mamuldeki karbon miktarı % 0,25’ten, kükürt ve fosfor miktarı % 0,05’ten az
olmalıdır,
c) Her mamul aşağıda belirtilen mekanik özelliklere sahip olmalıdır:
Azami çekme mukavemeti R m,max 580 N/mm² ’den az olmalıdır.
Kopmada uzama:
- Test parçaları haddeleme yönüne paralel olarak alınırsa:
Kalınlık ? 3 mm : A ? % 22
Kalınlık < 3 mm : A 80mm ? %17
- Test parçaları haddeleme yönüne dik yönde alınırsa :
Kalınlık ? 3 mm : A ? % 20
Kalınlık < 3 mm : A80mm ? % 15 olmalıdır.
Asgari çalışma sıcaklığında, üç adet boylamasına test parçasının ortalama kırılma enerjisi
KCV 35 J / cm² ’den az olmamalıdır. Bu üç değerden en fazla birisi, en az 25 J /cm² olmak
üzere, 35 J /cm² ’den az olabilir.
Asgari çalışma sıcaklığı – 10°C’nin altında olan ve et kalınlığı 5mm’den fazla olan
kapların üretiminde kullanılan çeliklerde bu özellik kontrol edilmelidir.
1.1.2. Alüminyum kaplar;
Alaşımsız alüminyumdaki alüminyum miktarı en az % 99,5 olmalı ve Madde 1.2.’de
belirtilen alaşımlar azami çalışma sıcaklığında, iç kristal korozyonuna yeterli direnci
göstermelidir.
Ayrıca bu malzemeler aşağıda belirtilen özelliklere uygun olmalıdır:
a) Tavlanmış halde temin edilmeli,
b) Her mamul aşağıda belirtilen mekanik özelliklere sahip olmalıdır:
- Azami çekme mukavemeti R m,max 350 N/mm²’den daha fazla olmamalıdır.
- Kopmada uzama,
10
- Test parçaları haddeleme yönüne paralel olarak alınırsa A ? %16,
- Test parçaları haddeleme yönüne dikey olarak alınırsa A ? %14,
olmalıdır.
1.2. Kaynak malzemesi
Kap üzerindeki kaynakları yapmak için veya kabın üretimi için kullanılan kaynak dolgu
malzemeleri kaynağı yapılacak olan malzemeye uygun ve uyumlu olmalıdır.
1.3. Kabın direncine yönelik katkı sağlayan donanımlar
Bu donanımlar (cıvatalar, somunlar vb) basınca maruz kalan parçaların üretiminde
kullanılanlara uyumlu ve Madde 1.1.’de belirtilen malzemeden veya diğer çelik
türlerinden, uygun alüminyum alaşımından yapılmalıdır.
Alüminyum alaşımı asgari çalışma sıcaklığında, uygun kopma uzamasına ve tokluğa sahip
olmalıdır.
1.4 . Basınca maruz kalmayan parçalar
Kaynaklı kapların basınca maruz kalmayan bütün parçaları, kaynaklandıkları bileşenlerin
gereklerine uygun malzemeden imal edilmiş olmalıdır.
2. KABIN TASARIMI
İmalatçı kabı tasarımlarken, kabın hangi amaç için kullanılacağını ve aşağıdaki hususları
belirlemelidir.
- Asgari çalışma sıcaklığını T min,
- Azami çalışma sıcaklığını T max,
- Azami çalışma basıncını PS.
Ancak, –10 °C’den düşük bir asgari çalışma sıcaklığı belirlendiği takdirde , malzeme
–10° °C de istenen özellikleri sağlamalıdır.
İmalatçı, aşağıdaki hükümleri de dikkate almalıdır :
- Kabın iç kısmının muayenesi mümkün olmalıdır,
- Kabın boşaltılması mümkün olmalıdır,
- Kabın mekanik özellikleri, kullanım amacı doğrultusunda, kullanıldığı süre
boyunca muhafaza edilmelidir,
- Kaplar, belirtilen kullanım amacına uygun olarak, korozyona karşı yeterince
korunmalıdır,
Öngörülen kullanım şartlarında:
- Kaplar, kullanım emniyetini muhtemel olarak bozabilecek gerilmelere maruz
bırakılmamalıdır.
- İç basınç, azami çalışma basıncı PS’yi sürekli olarak geçmemelidir. Ancak,
çalışma basıncı çok kısa sürelerle % 10 oranında aşılabilir.
Dairesel ve boylamasına dikişler, tam nüfuz sağlayan kaynaklar veya buna eşdeğer
etki gösterebilen kaynaklar kullanılarak yapılmalıdır. Yarım küre şeklinde olanlar
haricinde, dışbükey uçlar silindirik bir kenara sahip olmalıdır.
2.1. Et kalınlığı :
PS ile V’nin çarpımının sonucu 3000 bar × litre’den fazla olmadığı taktirde, imalatçı
kabın et kalınlığını tespit etmek için Madde 2.1.1.’de ve Madde 2.1.2.’de belirtilen
yöntemlerden birini seçmelidir. PS ile V’nin çarpımının sonucu 3000 bar × litre’den fazla
veya azami çalışma sıcaklığı 100 ° C’yi geçerse, et kalınlığı Madde 2.1.1.’de belirtilen
yönteme göre tayin edilmelidir.
11
Bununla birlikte, silindirik bölümün ve uçların gerçek et kalınlığı, çelik kaplarda
2 mm’den, alüminyum veya alaşımlı alüminyum kaplarda, 3 mm’den az olmamalıdır.
2.1.1. Hesaplama yöntemi :
Basınca maruz kalan parçaların asgari et kalınlığı, gerilme şiddeti ve aşağıdaki hükümler
dikkate alınarak hesaplanmalıdır:
- Dikkate alınacak hesaplama basıncı, seçilen azami çalışma basıncından az
olmamalıdır.
- Müsaade edilen genel membran gerilmesi 0,6 Ret veya 0,3 Rm değerlerinden daha
düşük olanını geçmemelidir. İmalatçı, müsaade edilebilir gerilmeyi tayin edebilmek için
malzeme imalatçısı tarafından garanti edilen Ret ve Rm minimum değerlerini
kullanmalıdır.
Bununla birlikte, kabın silindirik kısmında, otomatik olmayan bir kaynak işlemi
kullanılarak yapılmış bir veya daha fazla boylamasına kaynak mevcut olduğunda, yukarıda
belirtildiği şekilde hesaplanan kalınlık 1,15 katsayısı ile çarpılmalıdır.
2.1.2. Deney metodu :
Et kalınlığı, kapların ortam sıcaklığında , azamî çalışma basıncının en az beş katı basınca
dayanabilecek şekilde, kalıcı çevresel deformasyon faktörü % 1’den daha fazla olmamak
üzere, dayanabileceği öngörülerek tayin edilmelidir.
3. İMALAT İŞLEMLERİ
Kaplar, EK-II, Bölüm 3’te belirtilen tasarıma ve imalat programına uygun olarak imal
edilmeli ve kontrollere tâbi tutulmalıdır.
3.1. Detay parçaların hazırlanması :
Parçaların hazırlanması (örneğin, şekillendirme ve pahlama) muhtemel olarak kapların
emniyetine zarar verecek şekilde yüzey bozulmalarına ya da çatlaklara veya mekanik
özelliklerde değişmelere neden olmamalıdır.
3.2. Basınca maruz parçalar üzerindeki kaynaklar :
Basınca maruz parçalar üzerindeki kaynak yerleri ve bitişik bölgelerin özellikleri, kaynak
edilen malzemenin gereksinimlerine benzer olmalı ve kapların emniyetine zarar verecek
herhangi bir yüzeysel veya iç bozulma olmamalıdır.
Kaynaklar, onaylı kaynak işlemlerine uygun olarak, gerekli yeterlilik düzeyinde olan
kalifiye kaynakçılar veya operatörler tarafından yapılmalıdır. Bu tür onay ve kalite testleri
onaylanmış kuruluşlar tarafından yapılmalıdır.
İmalatçı, aynı zamanda, üretim esnasında, uygun yöntemleri kullanarak gerekli testleri
yapmak suretiyle, kaynak kalitesinin uygunluğunu garanti etmelidir. Bu testler bir raporla
belirtilmelidir.
4. KAPLARIN KULLANIMA SUNULMASI
Kaplarda, imalatçı tarafından (EK–II)’nin 2 nci maddesinde belirtildiği şekilde hazırlanan
talimatlar bulunmalıdır.
12
EK-II
1. CE UYGUNLUK İŞARETİ VE AÇIKLAMALAR
a) CE Uygunluk İşareti :
- CE Uygunluk işareti, “CE” harflerini aşağıdaki şekilde içerecektir,
- CE Uygunluk İşareti küçültülür veya büyütülürse, aşağıdaki çizimde verilen oranlar
korunmalıdır.
- CE Uygunluk işaretlerinin çeşitli bileşenleri, 5 mm’den az olmamak şartı ile, aynı
düşey boyutlara sahip olmalıdır.

b) Açıklamalar : Kap veya tanıtım plakası, asgari aşağıdaki bilgileri taşımak zorundadır.
- Azami çalışma basıncı bar cinsinden PS,
- Azami çalışma sıcaklığı °C cinsinden T max ,
- Asgari çalışma sıcaklığı °C cinsinden T min,
- Kabın kapasitesi litre cinsinden V,
- İmalatçının ismi ya da markası,
- Kabın tipi ve serisi veya partinin numarası
- CE uygunluk işaretinin vurulduğu yılın son iki rakamı
Veri plakası kullanıldığı takdirde, bu plaka tekrar kullanılmayacak şekilde tasarımlanmalı
ve bilgilerin yazılabilmesini sağlayacak yeterli boşluk bulunmalıdır .
2. TALİMATLAR :
Talimatlarda aşağıda belirtilen bilgiler yer almalıdır :
- Kabın seri numarası hariç yukarda Madde 1’de belirtilen hususlar,
- Kabın öngörülen kullanım amacı,
- Kabın emniyeti için bakım ve montaj şartları.
Bu bilgiler, Türkçe olarak veya kabın gönderileceği ülkenin dilinde yazılmalıdır.
3. TASARIM VE ÜRETİM PROGRAMI :
Tasarım ve üretim programları 6 ncı maddede belirtilen temel gereklerin veya 8 inci
maddede belirtilen standartların karşılanması için kullanılan tekniklerin ve çalışmaların
tanıtımını ve özellikle aşağıda belirtilenleri içermelidir.
a) Kap tipinin ayrıntılı teknik resmi,
b) Talimatları,
c) Aşağıda belirtilenleri açıklayan belge;
- Seçilen malzemeler,
- Seçilen kaynak işlemleri,
13
- Seçilen kontroller,
- Kabın tasarımı ile ilgili diğer ayrıntılar
Bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesi ile 17 inci maddesinde belirtilen işlemler
kullanıldığında, bu programda aşağıda belirtilenler de bulunmalıdır:
a) Kaynak işlemlerinin ve kaynakçıların veya operatörlerin uygun vasıflara haiz
olduğunu gösteren sertifikalar,
b) Basınçlı kapların mukavemetine katkıda bulunan parçaların ve donanımın imalinde
kullanılan malzemelerin muayene etiketi,
c) Yapılan muayene ve testlerle ilgili rapor ya da önerilen kontroller hakkında
açıklama.
4. TANIMLAR VE SEMBOLLER :
4.1. Tanımlar
a) Tasarım basıncı “P”: İmalatçı tarafından seçilen ve basınca maruz parçaların
kalınlığını belirlemek için kullanılan referans basınçtır.
b) Azami çalışma basıncı “PS”: Normal kullanım şartları altında uygulanabilecek olan
azami referans basınçtır.
c) Asgari çalışma sıcaklığı “T min”: Normal kullanım şartları altındaki kabın
duvarındaki en düşük kararlı sıcaklıktır.
d) Azami çalışma sıcaklığı “T max”: Normal kullanım şartları altında, kabın duvarındaki
ulaşabileceği en yüksek kararlı sıcaklıktır.
e) Akma direnci “R ET”: Aşağıdaki hususların azami çalışma sıcaklığı “T max” deki
değeridir:
- Hem alt hem de üst akma noktası olan bir malzemenin, üst akma noktasının Re H
değeri veya,
- Uzama sınırındaki gerilme Rp 0,2’nin değeri veya,
- Alaşımsız alüminyum için uzama sınırındaki gerilme Rp 1.0’in değeridir.
f) Kap partileri: (EK-I)’in 2.1.1. veya 2.1.2. nci maddesinde belirtilen toleranslara
uygun olmak koşuluyla örnek kapla sadece çap bakımından farklılık gösteren ve/veya
silindirik kısımlarının boyları aşağıda belirtilen sınırlar içinde olan, aynı partiyi oluşturan
kaplardır.
- Bir örnek kapta uçlara ek olarak bir veya daha fazla koruma halkası bulunduğu
taktirde, bu parti içindeki değişikliklerin en az bir koruma halkası olmalıdır.
- Bir örnek kapta iki bombeli uç olduğu takdirde, bu partideki değişiklerde koruma
halkası olmamalıdır. Uzunluktaki, açıklığa ya da penetrasyona neden olacak
değişikliklerde yapılacak düzeltmeler her değişim için çizimlerde gösterilmelidir.
g) Bir kap partisi aynı tip modelden en çok 3000 adet kaptan oluşur.
h) Aynı tipli birden fazla kap, ortak tasarım ve aynı üretim işlemleri kullanılarak,
sürekli imalat işlemleri ile belirtilen süre içerisinde imal edilmiş ise, bu Yönetmeliğin
kapsamında seri üretimdir.
i) Muayene etiketi imalatçının teslim ettiği mamullerin sipariş özelliklerini
karşıladığını ve rutin tesis muayene testlerinin sonuçlarını belirttiğini ve bilhassa kimyasal
bileşimi ve mekanik karakteristikleri tedarikçi olarak aynı imalat işlemleri ile yapılan
ürünler üzerinde gerçekleştirildiğini, ancak teslim edilen ürünler üzerinde gerekli
olmadığını ihtiva eden belgedir.
14
4.2. Semboller :
A Kopmada uzama ( Lo =5,65 ?¯So ) %
A 80 mm Kopmada uzama (Lo = 80mm) %
KCV Kopma enerjisi J / cm2
P Tasarım basıncı bar
PS Çalışma basıncı bar
Ph Hidrostatik veya pnömatik test basıncı bar
RP 0,2 % 0,2 uzama sınırındaki gerilme N / mm2
RET Azami çalışma sıcaklığındaki akma
mukavemeti
N / mm2
ReH Üst akma noktası N / mm2
Rm Kopma mukavemeti N / mm2
Tmax Azami çalışma sıcaklığı °C
Tmin Asgari çalışma sıcaklığı °C
V Kabın kapasitesi L
R m, max Azami kopma mukavemeti N / mm2
RP 1,0 % 1,0 uzama sınırındaki gerilme N / mm2
15
EK-III
ONAYLANMIŞ KURULUŞLARI BELİRLENİRKEN BAKANLIK TARAFINDAN
DİKKATE ALINACAK ASGARİ ÖLÇÜTLER
1. Doğrulama testlerini yapmaktan sorumlu onaylanmış kuruluşun yöneticisi ve personeli;
muayeneleri yaptıkları kapların tasarımcısı, imalatçısı, tedarikçisi, montajcısı veya bunların
Türkiye’de yerleşik yetkili temsilcileri olamaz. Kapların tasarımı, imali, pazarlaması veya
bakımı ile doğrudan ilgileri bulunamaz ve bu faaliyetlerle uğraşan kişileri temsil
edemezler. Bu hüküm, imalatçı ile onaylanmış kuruluş arasındaki teknik bilgi alışverişini
engellemez.
2. Onaylanmış kuruluş ve Personeli, doğrulama testlerini en yüksek profesyonel bilinç ve
teknik yeterlilik düzeyinde yapmalı ve doğrulama testlerinin sonuçları ile yakından ilgileri
bulunan şahıslardan gelebilecek ve personelin kararlarını veya muayene sonuçlarını
etkileyebilecek her türlü baskı ve özellikle mali nitelikte olmak üzere her türlü teşvikten
etkilenmemelidir.
3. Onaylanmış kuruluş doğrulama ile ilgili idari ve teknik görevlerin gereği gibi
yapılabilmesi için gerekli personele ve donanıma sahip olmalı ve aynı zamanda özel
doğrulama işlemlerini gerçekleştirebilmek için gereken donanıma erişebilmelidir.
4. Muayeneden sorumlu personel
- Konuya ilişkin yeterli bir teknik ve mesleki eğitime,
- Yaptıkları testlerin kurallarına dair yeterli bilgiye ve bu testlerle ilgili yeterli
tecrübeye,
- Testlerin ifasını teyit edecek belgeleri, kayıtları ve raporları düzenleyecek yeterliliğe
sahip olmalıdır.
5. Muayene personelinin tarafsızlığı garanti edilmelidir. Bu personelin ücretleri, yapılan
test sayısına veya testlerin sonuçlarına bağlı olmamalıdır.
6. İlgili kanunlar uyarınca sorumluluğun Devlet tarafından üstlenildiği ve Devletin
doğrudan doğruya sorumlu olduğu testler haricinde, onaylanmış kuruluş sorumluluk
sigortası sağlamalıdır.
7. Onaylanmış kuruluş personeli, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümlerine göre
görevlerini yaparken elde ettikleri bütün bilgileri, Bakanlık yetkilileriyle olan ilişkileri
haricinde, mesleki gizlilik kuralları uyarınca korumalıdırlar.